DMR Telsiz, Digital Mobile Radio kelimelerinin baş harflerinden oluşmuş ve dilimize de dijital mobil telsiz olarak geçmiş olan bir haberleşme sistemidir. İletişim ve haberleşme çağının bir getirisi olarak amatör telsizcilikte de epey ses getiren bu sistemi yazımızda detaylıca inceleme fırsatı bulacağız.

dmr nedir, dmr telsiz tavsiye, dijital telsiz, DMR Telsiz Fiyatları, dmr telsiz sistemi nedir, dmr telsiz nedir

DMR Telsiz Nedir?

Yukarıda aslında kısaca tanımını yaptık. DMR aslında ticari kullanım için tasarlanmış bir haberleşme protokolüdür. Ancak kolay erişilebilir olması ve daha önemlisi de cihazların İnternet üzerinden birbirine kolayca bağlanabiliyor olması Amatör Telsizciler için DMR’ı çekici hale getiriyor.

Buradaki dijital kısmı, verileri sayısal hale çevirmesinden ileri gelmektedir. Sayısal telsiz sistemi sesi önce sayısal veriye çevirir. Çevrilen bu ses kalitenin korunması için oldukça yüksek bir boyuttadır. Bu veriyi telsiz yoluyla gerçek zamanlı olarak aktarmak mümkün olmadığı için CODEC denilen bir yazılım veya donanım ile bu ses verisi kodlanır. (Benzer sistemler bilgisayarınızda çok kaliteli bir videoyu, çok daha düşük bir veri depolama alanında da izlemenizi sağlamaktadır.) Yani belli bir algoritmaya göre sıkıştırılır. (zip/rar gibi sıkıştırma işlemleri de benzer işlemlerdir.) Daha sonra bu sıkıştırılmış veri havada oluşabilecek hataların alıcıda düzeltilebilmesi için tekrar işlemden geçirilerek ve gerekli bilgiler eklenerek sayısal modülasyon teknikleriyle alıcıya gönderilir.

DMR Telsiz sisteminin en büyük avantajı ise zaman bölmeli bir erişim sistemine sahip olması sayesinde tek bir röle ve duplexer ile tek bir frekans üzerinden 2 kanal sunmasıdır. Yani bir kanalda haberleşirken 30’ar milisaniye olarak iki parçada yayın yapılıyor. Bu da sizlere bir kanalda iki zaman parçası sayesinde birbirine karışmayan iki ayrı haberleşme yapmayı mümkün kılıyor.

DMR Telsiz Terimleri

Kendine özgü olan bu sistemin kendisine özgü bazı terimleri bulunuyor. DMR Telsiz Ayarları yapmak için öncelikle bu terimleri iyi bilmemiz gerekmektedir. İsterseniz beraberce bu terimlere göz atarak ne anlama geldiklerini öğrenelim.

CC – Color Code

Aslında bu terime analog telsizlerden bir çok amatör telsizcinin aşina olması gerekir. Analog Telsiz sistemlerinde CTCSS tonunun DMR sayısal sistemindeki karşılığıdır. Bir röleye girmek için veya simpleks bir çağrı yapabilmek için mutlaka eşleşme sağlanmalıdır.
Amatör kullanımda genellikle CC:1 kodu kullanılır.

TS – Time Slot

DMR sisteminin diğer sistemlere nazaran en büyük avantajının, aynı röleyi aynı anda 2 farklı kullanıcı grubunun kullanabilmesi olduğunu belirtmiştik. Yani aynı anda 2 kişi tek röle üzerinden konuşabilir.
Bunun için frekans zamana bağlı olarak 30’ar milisaniye olarak ikiye bölünür. Bu bölümlerden her birine Time Slot denir. Görüşme yapabilmeniz için Time slotunuzun da color code gibi eşleşmesi gerekir.
Simplex görüşmelerde TS:1 kullanılır.

TG – Talk Group

Dijital telsiz sistemlerini analog sistemlerden ayıran en büyük ve dikkat çekici özelliklerinden bir tanesi de Talk Group özelliğidir. Uluslararası ağlara dahil edilmiş bir röle ile dünyanın herhangi bir noktasındaki bir istasyonla görüşmek için bilmeniz gereken tek şey talkgroup ile bunu başarabileceğinizdir.
Bir bölgedeki rölenin veya bir hotspot’un programlandığı bir talkgoupda, kendi rölenizden mandala bastığınızda sistem diğer tarafın frekans, CC, TS ne olursa olsun bu iki röleyi birbirine linkler ve boşta kalıp kopana dek iki yönlü bir iletişim kurulmuş olur.
Bu bakımdan ağ üzerindeki tüneller gibi düşünebiliriz. Ayrıca sadece TG’ler kullanılarak aynı Frekans, CC, TS’de dahi olsa kullanıcılar kendi aralarında gruplandırılarak konuşmaları sağlanabilir.
Röle üzerinde lokal görüşme için 9, simpleks görüşme için 99 olmalıdır. Lütfen TG91 veya rastgele bir TG kullanmayın. Mesela TG91 DMR-Marc sisteminde Worldwide, tüm dünya anlamına gelir. BM Sisteminde ise lokal tanımlıdır. Lokal konuşmalarda rölenin DMR ID’si kullanılır.
Şehrinizdeki bir amatörle görüşmek için dünyadaki binden fazla röleyi meşgul etmek istemezsiniz. Kısa zamanda pek hoş olmayan tepkiler alabilirsiniz.

RX List

Bulunduğunuz kanalda dinleme yapmak istediğiniz Talk Group’u listenize ekleyerek, kanalınızı değiştirmeden dinleme yapabilmenize olanak sağlamaktadır.
Rx listeleri genel olarak oluşturulup daha sonra kanal bazında programlanabilir. Eğer Kanala özel Rx listesi programlamazsanız sadece gönderdiği talkgroupdan gelen görüşmeleri dinletecektir. Diğer gruplarınızdan uzakta kalabilirsiniz.

Digital Contacts

Telefonunuzdaki rehber gibi düşünebilirsiniz. Kullanılacak olan ID’ler ve TG’ler buraya kaydedilir.

Group Call

Kullanacağınız Talk groupları Group Call şeklinde eklemelisiniz. Daha sonra kanal programlarken bu listeden seçilecek.

Private Call

Kişisel olarak eklemek istediğiniz kişilerin IDlerini buraya girmeniz durumunda konuşan kişinin Çağrı işareti veya ismi ekranda belirecektir. Türkiye için verilmiş olan ID kodları 286 ön eki ile başlamaktadır.

All Call

Yukarıda bahsettiğimiz contact tipidir. Hani bir kez mandala basıp da tüm dünya gruplarına dahil olmak konusu. Bu çağrı ile Talkgroup sistemini pas geçerek tüm sisteme çağrı yapılır. Çok geçerli bir sebep yoksa ASLA kullanılmamalıdır.

Zone

Telsiz programlarken en çok dikkat edilmesi gereken çünkü en çok hata yapılan kısımlardan birisidir. DMR Telsiz sisteminize isterseniz 1000 kanal yükleyin ancak bu kanalı ilgili Zone’a eklemezseniz tek bir kanalı dahi kullanamazsınız.
Telsizde kanalları gezerken eskiden olduğu gibi kayıtlı kanal listesini değil, seçili olan Zone’daki kanalları gezersiniz. Kişisel tercihinize göre istediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz. Pek çok modelde bir zone’da en fazla 16 kanala izin verilmekte. Kanalları birden fazla zone’a ekleyebilirsiniz.

DMR Telsiz Aldığınızda Yapmanız Gerekenler

• Eğer kendinize ait bir DMR ID bulunmuyorsa Bu Siteden kendinize bir DMR ID talebinde bulunmanız gerekmektedir. Sistemin sizin için vereceği ID numarası, sizin çağrı işaretinizle bağlantılı olacaktır. Sistemde mandala bastığınız zaman çağrı işaretiniz ile görünmenizi sağlayacaktır. Eğer ki ilgili siteye gerekli olan evraklarınızı eksiksiz olarak yüklediyseniz, 7-10 gün içerisinde belirtmiş olduğunuz mail adresine ID numarası gelecektir. Bir aksilik olması durumunda (arada gecikmeler ve hatalar yaşanabilmekte) ise panik yapmayın. Bu sefer de belgelerinizi dmrturkiye@gmail.com mail adresine iletirseniz, kısa süre içerisinde sorun çözülecektir.

• Eğer telsizinizde daha önceden yüklü bir liste var ise veya telsizin yedeklemesi yok ise telsizinizin yazılımını açıp, her ihtimale karşı mevcut kütüğü/kalibrasyon bilgileri vb bilgileri yedekledikten sonra, sırası ile Basic Settings/General Settings sekmesine gelip “Radio ID” kısmına bu numarayı yazıyorsunuz. Yanlışlıkla Serial ID kısmına girmeyin. Serial farklı bir alan oluyor.
• Radio Name kısmına, “TA2XXX İSİM” vb bir formatta isim yazıyorsunuz. Bazı cihazların yeni versiyonlarında bu ismi karşıya otomatik gönderiyor. Yani karşıda kayıtlı olmasa bile ID’nizle birlikte çağrı işaretiniz ve isminiz ekranda görülüyor. Verileri sistemden çekerek iletme özelliği olduğunu yukarıda size kısaca bahsetmiştim..
• TX Preamble Duration Sayısal haberleşme için önemli bir parametre. Konuşmanızın başında küçük bir miktar gecikme katabilir ancak zayıf sinyal şartlarında rölenin sinyalinizi alabilmesi için önemli. 200-300 gibi bir değer ayarlayın. Röleye erişimde sıkıntı yaşarsanız yavaş yavaş arttırın.

DMR Telsiz Kanal Ayarlama

Şimdi işin en kişisel, en zevkli kısmı geldi. Kendimize özel kanalları ayarlamaya. Sırası ile aşağıdaki adımları izleyerek sizde kendi kanallarınızı dijital cihazınıza ekleyebilirsiniz.

•  Kullanacağınız Talkgroup(lar)’u Contacts/Contact List vb. listeye “Group Call” olarak ekliyoruz. Group Call olmasına özellikle dikkat edin.
• Herhangi bir kanalda birden fazla talkgroup’u dinlemek istiyorsak Rx list menüsüne geliyoruz ve bir liste oluşturup veya varolan bir listeye birinci adımda oluşturduğumuz TG’leri ekliyoruz. Sıranın bir önemi yok.
• Channel menüsünden yeni bir kanal oluşturuyoruz. Kanala bir isim verip, rx tx frekansları, CC, TS gibi bilgileri giriyoruz.
• Contact Name kısmından gönderme Talkgroup’u seçiyoruz. Burada kişiler de çıkacak. Eğer kişi seçerseniz o kanalda mandala bastığınızda tek bir kişiye çağrı(bireysel çağrı) yapmış olursunuz.
• Rx List kısmından listemizi seçiyoruz. Privacy kısmını OFF / None / Disabled seçiyoruz. Admit Criteria Kısmını “Allways” seçiyoruz. Böylece kanalda ağ üzerinden gelen istasyon varsa bile gerekli durumda lokal olarak üzerine röleye girebilirsiniz.. Ancak başka istasyonların görüşmelerini kesmemeye dikkat etmelisiniz. Eğer röle ağa bağlı değil veya simplex frekans programlıyorsanız “Color Code” seçmenizde fayda var.
• Ekranda pek çok sayısal sistemle ilgili seçenek göreceksiniz bunları bir sonraki yazımda topluca açıklayacağım.
• Daha sonra varsa Save tuşuna basıp Zone penceremizi açıyoruz. Burada her bir zone’da görmek istediğimiz kanalları, görmek istediğimiz sırayla düzenliyoruz ve kanalımız kullanıma hazır.