Amatör telsizcilik ile ilgilenenler, bu hobi esnasında SSTV (Slow Scan Television) tabirini en az bir kere duymuşlardır. Biz de bu yazımızda sizlere SSTV Nedir ve ne amaçla kullanıldığı hakkında kısaca bilgiler vereceğiz.

SSTV Nedir?

“SSTV” yani “Slow Scan Television”, Yavaş Taramalı Televizyon demektir ve günümüzde amatör telsizciler tarafından resim iletimi için kullanılan bir dijital moddur. 1970 yılından beri amatör telsizciler tarafından kullanılmakta ve geliştirilmektedir.

Bildiğimiz analog tv yayınları (PAL, NTCS vb.) yaklaşık 6mHz’lik oldukça geniş bir band genişliğinde yayın yaptıklarından saniyede 25-30 kare iletebilirler. SSTV ise analog tv yayınlarına mukayese çok daha dar (3kHz) bir band genişliğine sahip olduğu için ancak 25-30 saniyede bir kare iletebilir. Bu bağlamda SSTV nedir dediğimizde alacağımız cevap, bildiğimiz analog tv yayınlarından çok daha yavaş ve dar band bir görüntü iletim formatıdır. SSTV, 1970 yılından beri amatör telsizciler tarafından kullanılmakta ve geliştirilmektedir.

SSTV Nasıl Ortaya Çıktı?

SSTV konsepti 1957-1958 yılları arasında bağımsız akademisyen, yazar ve iletişim mühendisi olan Copthorne MACDONALD(WA2BCW/VY2CM) tarafından tanıtılmıştır. İlk geliştirilen sistemde 120×120 siyah-beyaz görüntüler yollanabiliyordu. Benzer sistem Vostok, Sputnik 5, Luna3, Faith7 ve Apollo programlarında da kullanılmıştır.

Popüler kültürde SSTV, ünlü video oyun şirketi Valve’ın piyasaya sürmüş olduğu Portal 1 ve Portal 2 adlı oyunlarda easter egg olarak kullanılmıştır.
Günümüzde ise SSTV, radyo amatörleri tarafından sıklıkla tercih edilen bir mod olup, ISS tarafından düzenlenen etkinliklerde de PD120 modunda SSTV gönderilmektedir.

SSTV Göndermek ve Almak

SSTV göndermek için göndermek istediğimiz görüntü dosyasını (.png, .jpeg vb.), kurduğumuz bir program (MSSTV, QSSTV vb.) aracılığıyla belirli bir modda (Robot36, PD120, PD180 vb.) encode ederek bir ses dosyasına (.mp3, .wav vb.) dönüştürüyoruz. Ardından bilgisayarımızın veya telefonumuzun telsiz ile bağlantısını yaparak imajımızı SSTV formatında kullanmakta olduğumuz bandın ilgili nokta frekansından gönderiyoruz.

SSTV Nokta Frekansları

SSTV almak için ise, az önceki sürecin aynı şekilde frekans üzerinden (Telsiz, SDR ya da WebSDR) yakaladığınız bir SSTV sinyalini kaydedebilir, telsizinizi cihazınıza bir aux kablosu veya arabirim ile bağlayarak herhangi (MMSSTV, RX-SSTV vb.) bir program aracılığıyla decode ederek yeniden bir görüntü dosyasına dönüştürebilirsiniz.

Herhangi bir SSTV programını bilgisayarınıza kurup, cihazınızın bilgisayarınız ile bağlantısını yaptıktan, ve nokta frekansı ayarladıktan sonra aşağıdaki 640x496p çözünürlüğündeki “SSTV_PD120_TST” adlı görselin üzerine ters tıklayıp “farklı kaydet” seçeneği ile .png dosyasını indirin, ardından işbu test görseli ile bağlantılarınızın ve iletiminizin ne kadar sağlıklı olduğunu test edebilirsiniz.

SSTV İçin Kullanılan Programlar

SSTV gönderip almak için belli programlara ihtiyacımız olduğunu yukarıda da belirtmiştik. Aşağıda, SSTV için işinize yarayabilecek bazı programları ve programların uygun olarak çalışacağı işletim sistemlerini sizlerle paylaştık. Kendinize göre deneyip uygun olan programı kullanabilirsiniz.

Yukarıdaki programlardan herhangi birisinin kurulumunu yapıp bilgisayar, telefon veya Raspberry Pi aracılığıyla RF üzerinden SSTV gönderip alabilirsiniz.

SSTV Modülasyonu ve Özellikleri

SSTV adını verdiğimiz sistemde tek başına dinlediğimizde anlamı olmayan fakat uygun bir decoder ile belirli bilgiyi bize taşıyan sistemlerdir. Tıpkı bir ürün etiketindeki barkodlar gibi. İlk baktığınızda bir anlam ifade etmeyebilir fakat aslında kendi içerisinde bir şifreleme sistemi bulunmaktadır. Aşağıda bu sistemin nasıl çalıştığını inceleyeceğiz

1-)Kalibrasyon ve Başlangıç Sinyali

    İletilecek görüntüden önce 1900Hz’de 300ms(lider ton) bir kalibrasyon sinyali gönderilir. Sonrasında 1200Hz’de 10ms bir aranın akabinde 1900Hz’de 300ms boyunca yeniden bir kalibrasyon/başlangıç sinyali gönderilir.

3-)VIS Kodu

Ardından 1200Hz’de ondalık sistemde (“1” için 1100Hz, “0” için 1300Hz.) 30ms boyunca kullanılan iletim modunu tanımlayan 7 bitlik VIS(Vertical Interval Signaling) kodu gönderimin başında ve sonunda birer kez tekrarlanır. VIS kodunun gönderimi 1200Hz’de başlar ve bitlerin gönderiminin ardından 1200Hz’de bir bitiş sinyali gelir. Dikkatli bakarsanız bu süreci görsel üzerinde de çözümleyebillirsiniz.

4-)Kalibrasyon Vuruşları

Bir satırdaki tüm parlaklık ve renk bilgisi gönderildikten ve satır tamamlandıktan sonra 30ms’de(5ms-30ms) bir kez 1200Hz’de yeni satıra geçildiğini işaret eden senkronizasyon sinyalleri yollanır. Bazı modlarda senkronizasyon sinyalleri satırın ortasında da gönderilebilir. Zaten gönderimden önce VIS kodu (3) iletim modunu tanımladığından bu durum herhangi bir hataya sebebiyet vermemektedir.

2-)Tarama Satırları

Taranan görselin satırlarındaki değişen parlaklığa bağlı olarak frekans 1500Hz ve 2300Hz arasında değişerek modülasyonu oluşturur ve bu sayede görselin iletimi gerçeklesir. Yani sinyal, pikselin parlaklığına göre yükselip alçalır.

*1,2,3 ve 4, Tüm bu parametreler kullanılan moda göre değişiklik gösterir.

SSTV Modları ve Teknik Özellikleri

Robot
Robot12___160x120p___12s___YCrCb___600lpm
Robot24___320x120p___24s___YCrCb___300lpm
Robot36___320x240p___36s___YCrCb___400lpm
Robot72___320x240p___72s___YCrCb___200lpm

Martin
Martin M1____320x256p___114s__GBR___134lpm
Martin M2____160x256p___58s___GBR___264lpm
Martin M3____320x128p___57s___GBR___134lpm
Martin M4____160_128p___29s___GBR___264lpm

Scottie
Scottie S1____320x256p___110s__GBR___140lpm
Scottie S2____160x256p___71s___GBR___216lpm
Scottie S3____320x128p___55s___GBR___140lpm
Scottie S4____160x128p___36s___GBR___216lpm
Scottie DX___320x256p___269s__GBR___57lpm

PD
PD50____320x240p___50s____YCrCb___309lpm
PD90____320x240p___90s____YCrCb___170lpm
PD120___640x480p___126s___YCrCb___235lpm
PD160___512x384p___161s___YCrCb___149lpm
PD180___640x480p___187s___YCrCb___159lpm
PD240___640x480p___248s___YCrCb___120lpm
PD290___800x600p___289s___YCrCb___128lpm

Amiga Video Transceiver
AVT24___128x120p___31s____RGB___960lpm
AVT90___256x240p___98s____RGB___480lpm
AVT94___320x200p___102s___RGB___384lpm
AVT188__320x400p___196s___RGB___384lpm
AVT125__320x400p___133s___W&B__192lpm

Pasokon
P3___320x496p___203s___RGB___146lpm
P5___640x496p___305s___RGB___97lpm
P7___640x496p___406s___RGB___73lpm
*lpm: Lines per Minute (Dakika Başına Satır Sayısı)

Daha kolay anlamanız açısından yukarıdaki listede vermiş olduğum değerleri PD120 modu üzerinde detaylıca inceleyelim.

PD120__640x496p*__126s**__YCrCb***__235lpm*__190